Gần đây xu hướng đúc tượng bằng đồng cho việc thờ cúng và gia đình cũng rất được ưa chuộng. Mỗi bức tượng đều là một sự sáng tạo, một tác phẩm nghệ thuật, mang ý nghĩa về những điều tốt đẹp về cuộc sống. 

Vì thế việc hiểu biết hơn về tượng đồng đúc cũng như các tiêu chí định giá của nó cũng là một trong những điều cần thiết, và để hiểu rõ hơn chúng ta hãy cùng tìm hiểu nội dung sau đây nhé.

Tượng đồng đúc là gì? Lý do tượng đồng đúc được ưa chuộng?

Tượng đồng đúc là gì?

Tượng đồng đúc là sản phẩm được các nghệ nhân tạo nên từ chất liệu đồng. Từ lâu, đồ đồng đã được sử dụng làm công cụ, đồ trang trí hoặc các vật phẩm hành hương của người Việt. 

Hiện nay khá nhiều cá nhân và gia đình thường sử dụng tượng đồng để trang trí nội thất trong nhà, ngoài trời, trong không gian thờ cúng hoặc cũng có thể sử dụng như một món quà tặng ý nghĩa cho bạn bè, đối tác, người thân. Các sản phẩm tượng đúc bằng đồng hầu hết đều mang ý nghĩa sáng tạo, một tác phẩm nghệ thuật có ý nghĩa tốt đẹp về cuộc sống. 

Tại sao tượng đúc đồng được ưa chuộng?

Từ xa xưa công nghệ đúc đồng đã khá phát triển. Khi Phật giáo bắt đầu du nhập vào nước ta, các tượng Phật đại diện cho tín ngưỡng văn hóa tâm linh được sản xuất không ngừng để đáp ứng nhu cầu thờ tự. Tượng Phật bằng đồng cũng dần trở nên phổ biến, nhất là ở các nước phương Đông. Ngoài ra, người Việt cũng coi trọng các loại tượng đồng phong thủy khác như tượng 12 con giáp, tì hưu bằng đồng… vì chúng mang lại những giá trị tốt đẹp trong phong thủy. 

***Tham khảo: Tượng đồng phong thủy- Vật phẩm linh thiêng mang giá trị tốt đẹp 

Người xưa ưa chuộng tượng đúc bằng đồng nhiều hơn các loại tượng khác bởi loại tượng này thường bền, dễ uốn cong và tạo hình thành các chi tiết tinh xảo, điều mà rất khó để thực hiện nếu sử dụng chất liệu đá hoặc gỗ. Còn nếu sử dụng chất liệu thạch cao thì lại quá cứng và dễ vỡ gây khó khăn trong việc chế tác, trong khi chất liệu đồng nhẹ và dễ di chuyển.

Chính vì vậy hiện nay khi tiến hành đúc tượng người ta thường ưa chuộng sử dụng chất liệu đồng nhiều hơn.

Quy trình cơ bản trong việc đúc tượng đồng

Để đúc một tượng đồng đẹp phải theo một quy trình chuẩn, nhất định. Vì vậy, để có một bức tượng bằng đồng đẹp ta phải thực hiện đủ 7 bước sau:

Bước 1: Chuẩn bị chất liệu để đúc tượng 

Chất liệu quan trọng nhất trong việc đúc tượng là đồng. Đặc biệt nên dùng đồng nguyên chất, không lẫn tạp chất và được tuyển chọn kỹ lưỡng, cẩn thận.

Tuy nhiên khi đúc cũng có thể thêm các hợp kim như kẽm, thiếc, niken trong quá trình đúc theo một tỉ lệ nhất định để tăng độ bền và tính thẩm mỹ cho những bức tượng tinh xảo. 

Bước 2: Tiến hành tạo mẫu

Đây là bước rất quan trọng trong quy trình đúc tượng đồng vì tạo được mẫu chuẩn mới tạo ra được sản phẩm có độ chính xác cao nhất. Nếu là tượng người, tượng theo mẫu mới thì cần đưa hình ảnh thật của nhân vật để tham khảo.

Bước 3: Dựng khuôn để đúc tượng

Là công đoạn khó nhất trong việc đúc đồng, đòi hỏi người thợ phải có tay nghề cao, tính sáng tạo, kiên nhẫn và tỉ mỉ mới tạo ra được các tượng đồng đẹp.

Nguyên liệu chính để làm khuôn gồm có đất sét, chấu và bột chịu nhiệt nung. Khuôn được tạo hình và nung ở nhiệt độ 500-700 độ C, sau đó đem đi phơi khô trong khoảng 10 đến 20 ngày. 

Bước 4: Đun chảy đồng

Đồng nguyên chất sẽ trở nên nóng chảy thành chất lỏng ở nhiệt độ 1200 độ C. Sau đó người thợ sẽ bỏ hợp kim vào đó và tăng nhiệt độ lên 1250 độ C, nung để đồng và hợp kim được trộn đồng nhất. Bước này đại khái mất khoảng 10 giờ.

Bước 5: Đổ đồng vào khuôn đúc.

Sau khi đồng và hợp kim nóng chảy đều sẽ được lấy ra và đổ vào khuôn. Lưu ý, khi đó khuôn phải được giữ ở nhiệt độ cao. Quá trình này nên để thợ đúc có kinh nghiệm làm, đổ nhẹ nhàng và đều tay.

Bước 6: Tháo khuôn

Sau khi để khuôn nguội hẳn, người thợ sẽ tháo khuôn để lấy sản phẩm ra. Sau đó sẽ mài nhẵn, đánh bóng lại tượng đồng để sản phẩm trở nên hoàn thiện hơn.

Bước 7: Hoàn thiện lại sản phẩm theo yêu cầu khách hàng

Tùy theo yêu cầu của khách hàng, sản phẩm có thể được khảm họa tiết, hoa văn hoặc sơn màu để tạo sự hấp dẫn và đẹp mắt.

Phân loại tượng đồng theo chất liệu chế tác 

Các tượng đồng thường được làm bằng nhiều chất liệu khác nhau: đồng vàng, đồng đỏ, đồng catut, khảm tam khí, ngũ sắc, mạ hoặc dát vàng… Tuy nhiên hiện nay trên thị trường phổ biến nhất vẫn là 3 loại đồng vàng, đồng đỏ và đồng catut. 

#1. Tượng đồng đỏ

Đồng đỏ hay còn gọi là đồng nguyên chất, với đặc điểm màu đỏ như tên gọi. Đồng đỏ có màu sắc đẹp, độ bền và chống ăn mòn cao.

Ngày nay đồng đỏ thường được sử dụng trong sản xuất tượng đồng. Bởi đồng đỏ không dễ bị oxy hóa, chịu được môi trường axit, nước và không khí thông thường. Do những ưu điểm vượt trội nên giá thành của đồng đỏ cao nhất trong các loại đồng. 

#2. Tượng đồng vàng

Đồng vàng hay còn có tên gọi khác là đồng thau, là một hợp chất được cấu tạo từ các kim loại đồng và kẽm. Tùy thuộc vào hàm lượng kẽm trong tượng đồng mà màu sắc của đồng vàng cũng sẽ thay đổi. Hàm lượng kẽm từ 18-20% thì màu đỏ, từ 20 – 30% thì màu vàng nâu và từ 30-42% sẽ có màu vàng nhạt và 50-60% là màu vàng trắng.

Giá thành chế tác và tinh luyện của đông vàng rẻ hơn đồng đỏ. Vì vậy, trong các loại chất liệu đúc thì tượng đồng dát vàng được ưa chuộng hơn cả. 

#3. Tượng đồng Catut

Đồng catut còn được gọi là đồng vỏ đạn do được các đơn vị quân đội sử dụng để làm vỏ đạn. Đồng catut rất bền, có màu vàng xanh và không bị gỉ. Đặc biệt, sản phẩm bằng đồng catut không bị phai màu hay oxy hóa.

Đồng catut có độ dẻo cao nên sẽ không có hiện tượng rỗ hoặc lõm trên bề mặt sản phẩm. Vì vậy giá thành của sản phẩm bằng đồng catut rất cao, chỉ đứng sau đồng đỏ. 

#4. Tượng đồng khảm ngũ sắc, tam khí

Phương pháp khảm tam khí sử dụng các chất liệu đồng vàng, đỏ, bạc mạ lên bề mặt sản phẩm đã đúc đồng. Thông thường các mẫu tam khí bằng đồng sẽ có lớp khảm bạc trên bề mặt tượng. 

Khá giống với phương pháp khảm tam khí nhưng khảm ngũ sắc sẽ được làm từ các kim loại quý như đồng, bạc, vàng 9999. Các sản phẩm khảm ngũ sắc thông thường sẽ có 5 màu khác nhau: màu cam hồng, vàng nhạt, đen, vàng 9999, xanh lam.

Sản phẩm tượng đồng khảm ngũ sắc có giá trị cao và thường mang ý nghĩa tâm linh, tín ngưỡng và phong thủy.

3 tiêu chí quyết định việc định giá cho một tượng đồng

Một mẫu tượng đẹp không chỉ phải đảm bảo được độ chân thực của tượng mà còn phụ thuộc vào các yếu tố chất lượng, độ bền và vẻ đẹp theo thời gian của tượng. Dưới đây là những tiêu chí ảnh hưởng đến giá thành đúc tượng:

#1. Tay nghề của người thợ chế tác

Để có thể tạo nên những bức tượng đồng tinh xảo, có độ chính xác giống thật cao, đòi hỏi người thợ đúc phải rất tinh tế ở tất cả các công đoạn: tạo khuôn đất, khuôn đúc đồng, nung chảy đồng và đổ đồng vào khuôn cho đến khi hoàn thành. 

Bên cạnh đó, các hoa văn và họa tiết cũng rất quan trọng, thể hiện nét tinh xảo và truyền hồn cho bức tượng. Vì vậy, một người nghệ nhân có tay nghề cao và kinh nghiệm là một trong những yếu tố làm nên những bức tượng đồng đẹp và sống động.

Có thể nói nếu cùng một mẫu mã, cùng một chất liệu đúc nhưng nếu vào tay một nghệ nhân giỏi bạn sẽ thấy rằng độ tinh xảo và chân thực giữa các mẫu sẽ hoàn toàn khác biệt, từ đó tạo nên sự chênh lệch về giá.

#2. Kích thước và kiểu dáng của tượng

Giá thành của mỗi sản phẩm sẽ khác nhau tùy theo nhu cầu về kích thước và mẫu mã của mỗi khách hàng. Tượng có kích thước càng lớn thì giá sẽ càng cao do cần nhiều nguyên liệu và tốn thời gian lâu hơn để hoàn thành. 

Tuy nhiên, một điều cần lưu ý khi đặt làm tượng là hãy chọn tượng phù hợp với mục đích sử dụng và sự cân đối trong không gian đặt tượng, đảm bảo độ thẩm mỹ và hài hòa của không gian.

#3. Chất liệu sử dụng khi đúc tượng 

Chất liệu sử dụng khi đúc tượng không chỉ ảnh hưởng đến độ bền của tượng mà còn đến vẻ đẹp của tượng. Tượng đồng đúc thường được làm bằng nhiều chất liệu khác nhau như đã liệt kê ở trên, trong đó giá tượng bằng đồng đỏ sẽ cao hơn giá tượng bằng đồng vàng. 

Ngoài ra các sản phẩm cao cấp hơn sẽ được khảm ngũ sắc, khảm tam khí, dát vàng 24k hoặc dát vàng 9999 sẽ có giá thành cao hơn nhiều.

Tượng đồng đúc trên thị trường giá bao nhiêu?

#1. Đối với tượng Phật đồng và tượng có kích thước lớn

Đối với các tượng Phật đồng đúc và các tượng có kích thước lớn, hầu hết các xưởng đúc sẽ tính theo giá từng kg thành phẩm.

Theo đó, nếu tượng làm tại xưởng và di chuyển tới khách hàng sau sẽ có giá dao động từ 300.000 – 350.000 VNĐ/kg ; còn với các tượng phải làm dính tại chân công trình sẽ có giá dao động trên 400.000 VNĐ/kg tùy theo địa điểm khởi công.

***Tham khảo thêm: Tổng hợp 29+ Tượng Phật bằng đồng đẹp tạo tác tinh xảo nhất 2023

#2. Đối với các tượng chân dung, phong thủy 

Đối với các tượng chân dung và tượng phong thủy cao 40-50cm, tính cả giá sửa nguội và hoàn thiện sẽ có giá dao động từ 12.000.000 VNĐ – 15.000.000 VNĐ/ sản phẩm tùy theo chất liệu và mẫu mã tượng.

Trên đây là giá thị trường chung cho tượng đúc bằng đồng tại Việt Nam, tùy vào từng địa điểm, tùy xưởng và tay nghề thợ đúc sẽ có sự chênh lệch về giá nhất định, vì vậy việc giá tượng đồng có rẻ hay không, tinh tế hay không còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố.

***Tham khảo thêm: Báo giá đúc tượng đồng chất lượng giá tốt nhất thị trường 

Lời kết 

Những năm trở lại đây việc đúc các tượng bằng đồng đã trở lại và sôi nổi hơn, nhiều xưởng đúc tượng xuất hiện phục vụ cho nhu cầu đúc tượng cho người tiêu dùng. 

Bài viết trên đây đã đề cập đến vấn đề đó với hi vọng người đọc sau khi đọc được bài viết này có thể giúp ích nhiều hơn cho việc lựa chọn tượng đồng về sau.