Trong văn hóa Việt Nam, hình ảnh họa tiết tứ linh luôn được nhắc đến ở nhiều khía cạnh khác nhau, điển hình là trong việc đúc bộ đồ cúng bằng đồng nói chung và bát hương bằng đồng nói riêng. Bài viết này sẽ cung cấp kiến thức về họa tiết tứ linh, ngoài ra sẽ giúp bạn tìm chọn bát hương bằng đồng chất lượng cho không gian thờ cúng.
Danh Mục Nội Dung
Họa tiết tứ linh là gì?
Tứ linh bao gồm 4 linh vật có sức mạnh phi thường, đó là Long – Lân – Quy – Phụng. Bốn linh vật tượng trưng cho trời đất, bắt nguồn từ tứ linh thần: Thanh Long, Bạch Hổ, Huyền Vũ và Chu Tước.
Từ đó, chúng được người xưa tạo ra từ bốn phương trời và đại diện cho 4 nguyên tố chính của trời đất là nước, lửa, đất và gió. Theo đó, mỗi vị thần canh giữ 7 trong 28 chòm sao trong thiên văn Trung Hoa.
Họa tiết tứ linh được sử dụng nhiều trong kiến trúc thờ tự, tín ngưỡng tôn giáo hay tại những nơi như cung điện, lăng tẩm thời xưa. Đặc biệt ngày nay họa tiết tứ linh xuất hiện rất nhiều trong chạm khắc đồ thờ cúng, không chỉ thể hiện sự linh thiêng, trang trọng mà còn đem lại những ý nghĩa phong thủy tốt đẹp cho vật phẩm.
Những linh vật trong tứ linh và ý nghĩa của họa tiết tứ linh
#1. Linh vật Long (Rồng)
Theo truyền thuyết, Long (rồng) được coi là con vật của trời, có quyền năng tối cao hơn các loài vật khác. Hình ảnh ảnh rồng mang lại điều tốt lành, may mắn, thuận lợi và bình an.
Rồng là loài vật tưởng tượng không có thực. Nó là linh vật được sự kết hợp của các loài. Trong đó kể đến thân và đuôi rắn, đùi thằn lằn, móng vuốt của chim ưng, sừng hươu và vẩy cá.
Trong tiềm thức của con người, rồng là chiếc cầu nối để có thể gửi gắm những ước nguyện của cuộc sống như cầu mưa thuận gió hòa, cầu phồn thực… đến với bề trên để hy vọng mang lại điều tốt lành cho mọi người.
Bên cạnh đó, rồng đại diện cho quẻ Chấn, mang lại Dương khí, sự quật khởi, ý chí, công danh, tài lộc và quyền lực. Do đó, các long bào của vua chúa và hoàng tộc thường có thêu hình rồng bằng vàng thể hiện thiên mệnh con trời có quyền lực tối cao.
Hơn nữa, tất cả bộ phận của rồng đều có những nét đặc trưng, cụ thể:
- Thân Rồng: Hình Sin gồm 12 khúc tượng trưng cho 12 tháng trong năm. Thân hình uốn lượn mềm mại và nhấp nhô của rồng thể hiện khả năng biến đổi thời tiết, thiên nhiên và mùa màng.
- Đầu rồng: Đây là bộ phận khác biệt lớn nhất. Đầu có bờm dài, râu cằm, không sừng. Mắt rồng lồi to, chiếc hàm mở rộng có răng nanh ngắt lên. Đầu rồng luôn ngẩn cao thể hiện ý chí và mang yếu tố nhân văn cao.
- Miệng rồng: Ngậm Minh châu khác với các nước khác, rồng giữ ngọc bằng móng vuốt trước. Viên Châu là biểu tượng mang tính nhân văn, trí thức và lòng cao thượng.
***Tham khảo thêm: 29+ Tượng rồng bằng đồng cao cấp chế tác tinh xảo
#2. Linh vật Lân (Kỳ Lân)
Lân cũng là con vật trong truyền thuyết, ban đầu Lân là một loài quái thú dưới biển, lên bờ phá hoại mùa màng của bà con nông dân. Thấy vậy, Đức Phật Di Lặc đã hóa thân thành ông địa và thuần phục Lân. Sau đó, Ngài biến Lân thành con thú giúp đỡ mọi người.
Kể từ đó, Lân là loài vật chuyên bảo vệ và canh giữ cửa ngôi nhà. Miệng Lân há to thu hút và trấn áp mọi loại hung khí. Vì thế, chúng thường xuất hiện ở trong kiến trúc ngôi nhà hoặc chùa. Chúng có tác dụng trấn giữ cửa nhà, hoá giải hung khí chiếu để mang lại cuộc sống bình an cho mọi người.
Vì vậy, họa tiết linh vật này chính là báo hiệu điểm lành, thái bình thịnh vượng sắp tới.
#3. Linh vật Quy (Rùa)
Rùa là linh vật duy nhất có thật trong tự nhiên. Chúng là loài bò sát lưỡng cư có tuổi thọ cao và khả năng sống lâu năm, thậm chí chúng không ăn vẫn sinh sống bình thường. Do đó, chúng được ví với tinh thần thanh cao, thoát tục.
Vì vây, Rùa từ lâu đã gắn liền với văn hóa người Việt. Nhất là thông qua câu chuyện thần Kim Quy giúp vua An Dương Vương xây và bảo vệ thành Cổ Loa.
Ngoài ra, chúng ta thường thấy hình ảnh rùa đội bia đá ghi lại sử sách Việt Nam, được khắc trên 82 bia đá ghi tên tiến sĩ đỗ đạt tại Quốc Tử Giám. Đó là một cách thể hiện sự tôn kính đối với công ơn của các vị anh hùng. Đồng thời thể hiện truyền thống uống nước nhớ nguồn và tinh thần văn hiến bất diệt của dân tộc ta.
Tuy Rùa không phải là linh vật trong Phật giáo nhưng sự trường tồn của rùa được gắn liền với sự trường tồn của Phật Giáo. Theo truyền thuyết, An Dương Vương sau khi giết con gái Mị Châu vì tội thông đồng với giặc.
Sau đó, nhà vua đã cưỡi lên lưng rùa và đi về hướng biển. Với hình tượng này khá giống với vị thần Visou tối cao của đạo Bà La Môn.
Với lĩnh vực tâm linh, rùa được xem là hội tụ của trời đất – âm dương. Bụng rùa tượng trưng cho mặt đất (âm), mai khum vòng tượng trưng cho vòm trời (dương).
Theo dân gian, rùa có nhiều lúc được kết hợp với những con vật khác. Kết hợp với rắn (Quy xà hợp thể) hay rùa đầu rồng (long quy) có sự kết hợp của rùa và rồng nên rất linh thiêng.
#4. Linh vật Phụng (Phượng hoàng)
Khi nhắc đến chim phượng hoàng, trong tâm thức mọi người đó là hình ảnh đẹp nhất. Đây là con vật bắt nguồn từ nền văn hóa của Trung Hoa. Nó được xem là loài chim đẹp nhất trong tất cả loài chim.
Trong nền văn hóa của các nước phương đông, Phượng Hoàng là linh vật đại diện tối cao được cho sánh ngang với Rồng. Chúng tượng trưng cho vẻ đẹp, sự cao quý, tình yêu thương của người mẹ và ẩn chứa một sức mạnh huyền bí. Cho nên, Phượng hoàng luôn gắn liền với các Hoàng Hậu hay các phi tần sánh đôi với rồng đại diện cho Vua.
Vì thế, rồng mang yếu tố dương và tượng trưng cho vua chúa, Phượng hoàng mang yếu tố âm tượng trưng cho hoàng hậu. Điều này thể hiện sự hài hòa giữa âm dương hòa hợp.
Nghĩa là rồng và phượng quấn quýt lấy nhau là đại diện của hạnh phúc giữa chồng và vợ. Do vậy, trong các đám cưới tại Trung Quốc người ta thương trang trí hình ảnh rồng phượng để cầu chúc hạnh phúc.
Rồng – một trong những họa tiết tứ linh được ứng dụng nhiều nhất trong chế tác đúc đồng hiện nay
Trong tứ linh, rồng là linh vật cao nhất và có ý nghĩa sâu sắc trong đời sống của người Việt xưa. Cho đến nay, hình ảnh rồng còn được sử dụng chạm trổ trên các bộ đồ thờ cúng bằng đồng, điển hình là bát hương bằng đồng.
Đây là vật phẩm trưng bày thờ cúng được ưa chuộng hiện nay. Vật phẩm là nơi cắm nhang và nơi trú ngụ của ông bà tổ tiên. Nó là chiếc cầu nối giúp cho con cháu thể hiện lòng kính trọng đối với ông bà.
Để tạo một bát hương đồng mang yếu tố tâm linh không như các loại bát hương khác. Nghệ nhân đã khắc họa Song Long Chầu Nguyệt (cặp rồng) ngay trung tâm của bát hương đồng. Với từng đường nét chạm trổ sắc sảo, tỉ mỉ đã tạo nên những bát hương bằng đồng ấn tượng, độc đáo và mang lại nhiều lợi ích.
Trong đó kể đến lợi ích mà vật phẩm này mang lại chính là mang lại không gian thờ cúng trang nghiêm, mang lại sự bình an cho gia đình. Đồng thời, cặp đôi rồng sẽ góp phần làm cho mọi người nhận thức điều đúng, đúng sai. Từ đó tạo nên cuộc sống tích cực, có ích cho gia đình, người thân.
***Tham khảo thêm: Những mẫu bát hương bằng đồng đẹp chất lượng tốt nhất 2023
Lời kết
Với những kiến thức họa tiết tứ linh từ đó hiểu thêm sự hiện diện của chúng trong đời sống văn hóa người Việt xưa. Đặc biệt sự ứng dụng của linh vật rồng trong việc chế tác các bộ đồ thờ cúng nói chung và bát hương bằng đồng nói riêng.
Leave a reply